Ta‘lim sifatini nazorat qilish bo‘limi

 

Ta’lim sifatini nazorat qilish bo‘limi bosh mutaxassisi

ABDUSAMATOV SAMANDARJON RO‘ZIMAXAMMAD O‘G‘LI

Telefon: 0(374) 223-83-70
E-pochta: talimsifati@adu.uz

 

Ta’lim sifatini nazorat qilish bo‘limi

 

1. Ta’lim sifatini nazorat qilish bo‘limining ishlash nizomi 2023-yil 10-apreldagi Andijon davlat universiteti rektorining “Andijon davlat universitetining Ta’lim sifatini nazorat qilish bo‘limi to‘g‘risida”gi nizomga asosan faoliyat yuritadi.
2. Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligining 2023-yil 27-martdagi “Davlat oliy ta’lim muassasalarida Ta’lim sifatini nazorat qilish bo‘limlari faoliyatini takomillashtirish to‘g‘risida”gi 71-sonli buyrug‘i, 2024-yil 14-oktabrdagi “Oliy ta’lim tashkilotlarida antiplagiat dasturlarini joriy etish to‘g‘risida”gi 381-sonli buyrug‘i, 2024-yil 2-dekabrdagi “Oliy ta’lim tashkilotlarida talabalar bilimini baholash va nazorat qilish tartibini takomillashtirish to‘g‘risida”gi 452-sonli buyrug‘i, 2024-yil 2-dekabrdagi “Oliy ta’lim tashkilotlarida talabalar bilimini baholashdagi norozilik bo‘yicha apellyatsiya arizalarini ko‘rib chiqish va talabalarning dars mashg‘ulotlarida ishtirok etishini tartibga solish to‘g‘risida”gi 451-sonli buyrug‘i.
3. Ta’lim sifatini nazorat qilish bo‘limining asosiy vazifalari quyidagilardan iborat:

• universitetda kadrlar tayyorlash sifatini nazorat qilish va monitoringini olib borish;
• talabalar bilimlarining davlat ta’lim standartlariga muvofiqligini hamda talabalarning fanlarni o‘zlashtirish darajasini o‘rganib borish va tahlil qilish;
• ta’lim sifatini ta’minlay oladigan professor-o‘qituvchilar tarkibini shakllantirish, jumladan, salohiyatli o‘qituvchilarni tanlash, ishga qabul qilish, ularning kasbiy mahorati va malakasini oshirish imkonini beradigan (ob’ektiv) shaffof tashkiliy mexanizmlarni yaratish;
• professor-o‘qituvchilarning dars berish sifatini muntazam ravishda tahlil qilish;
• universitetni ichki baholashdan o‘tkazishni tashkil etish va ichki baholash natijalari bo‘yicha mavjud kamchiliklarni bartaraf etish choralarini ko‘rish;
• o‘quv jarayonining normativ-huquqiy hujjatlarda belgilangan talablar asosida to‘g‘ri tashkil etilganligi va Hemis tizimidan foydalanish samaradorligini o‘rganib borish (jumladan, axborot tizimiga ma’lumotlarni o‘z vaqtida va to‘liq hajmda kiritilganligi, kredit-modul tizimini talab darajasida tashkil etilganligi);
• malaka talablari, o‘quv reja va dasturlarning kasbiy standartlar hamda mehnat bozori talablariga mos bo‘lgan raqobatbardosh kadrlar tayyorlashga muvofiqligini tahlil qilish;
• bitiruvchi talabalarning kadrlar bozoridagi o‘rni, ularga ehtiyoj, sohaning yashovchanlik darajasi yuzasidan kengaytirilgan xulosalarni shakllantirish;
• o‘quv mashg‘ulotlarini zamonaviy pedagogik texnologiyalar va axborot texnologiyalari asosida tashkil etilganligi, dars jarayonlari sifatining nazorati talab darajasida yo‘lga qo‘yilganligini o‘rganib borish;
• dars o‘tish uchun ishlab chiqarishdan (amaliyotdan) malakali mutaxassislarni jalb etilganligini o‘rganib borish;
• talabalar bilimini nazorat qilish va baholashda shaffoflik va xolislikni ta’minlanganligi bo‘yicha ko‘rilgan choralar samaradorligini aniqlash;
• professor-o‘qituvchilarning malaka oshirganligi, dasturlarga fandagi yangiliklarning kiritilganligini o‘rganish;
• professor-o‘qituvchilarga o‘quv yuklamasini adolatli taqsimlanganligini tahlil qilish;
• axborot-resurs markazida talaba va o‘qituvchilar uchun yaratilgan sharoitlar holati, fanlar bo‘yicha darsliklarning mavjudligi, talabalarga yaratilgan sharoitlarni o‘rganib borish va rahbariyatga takliflar kiritish;
• mustaqil ta’limni talab darajasida tashkil etilishini o‘rganish va tahlil qilish (yo‘riqnoma yoki uslubiy ko‘rsatmalarni ishlab chiqilishi, mustaqil ta’limni tashkil etish uchun talablarning qo‘yilishi va talabalar yuklamasini shakllantirilishini ta’minlash);
• universitetda plagiatga qarshi dasturlarni joriy etilishini ta’minlash (jumladan, akademik halollik tamoyillarini joriy etish va ko‘chirmachilikka qarshi ishlarni tizimli ravishda tashkil etish);
• Vazirlikning topshirig‘iga muvofiq, boshqa oliy ta’lim muassasalari faoliyatini o‘rganishda ishtirok etish;
• universitet professor-o‘qituvchilari tayanch ma’lumotlarining tegishli dars beradigan fan(lar)iga mosligini tahlil qilish yoki ularning qonun hujjatlarida belgilangan tartibda qayta tayyorlashdan o‘tganligini yoki mos ixtisoslik bo‘yicha ilmiy unvon, darajaga ega ekanligini o‘rganish va xulosalarni universitet rektoriga ma’lum qilish;
• ta’lim jarayoni moddiy-texnik bazasi holatini tahlil qilish, uni rivojlantirish va takomillashtirish bo‘yicha takliflar berish;
• universitetda talabalar amaliyotining ta’lim yo‘nalishlari va mutaxassisliklarni inobatga olgan holda tashkil etilganligi va uning samarasini nazorat qilish;
• universitet tegishli tarkibiy tuzilmalari bilan hamkorlikda ta’lim sifatini oshirishga qaratilgan hamda o‘quv seminarlari va treninglarni o‘tkazish.

Ta’lim sifatini nazorat qilish bo‘limi o‘ziga yuklatilgan vazifalarga muvofiq quyidagi funksiyalarni amalga oshiradi:

• universitetda kadrlar tayyorlash sifatini nazorat qiladi va monitoringini olib boradi;
• talabalar bilimlarining davlat ta’lim standartlariga muvofiqligini hamda talabalarning fanlarni o‘zlashtirish darajasini o‘rganib boradi va tahlil qiladi;
• ta’lim sifatini ta’minlay oladigan professor-o‘qituvchilar tarkibini shakllantirish, jumladan salohiyatli o‘qituvchilarni tanlash, ishga qabul qilish, ularning kasbiy mahorati va malakasini oshirish imkonini beradigan (ob’ektiv) shaffof tashkiliy mexanizmlarni yaratishda ishtirok etadi;
• professor-o‘qituvchilarning dars berish sifatini muntazam ravishda tahlil qiladi;
• universitetni ichki baholashdan o‘tkazishni tashkil etish va ichki baholash natijalari bo‘yicha mavjud kamchiliklarni bartaraf etish choralarini ko‘radi;
• o‘quv jarayonini normativ-huquqiy hujjatlarda belgilangan talablar asosida to‘g‘ri tashkil etilganligi va Hemis tizimidan foydalanish samaradorligini o‘rganib boradi (jumladan, axborot tizimiga ma’lumotlarni o‘z vaqtida va to‘liq hajmda kiritilganligi, kredit-modul tizimini talab darajasida tashkil etilganligi);
• malaka talablari, o‘quv reja va dasturlarning kasbiy standartlar hamda mehnat bozori talablariga mos bo‘lgan raqobatbardosh kadrlar tayyorlashga muvofiqligini tahlil qiladi;
• bitiruvchi talabalarning kadrlar bozoridagi o‘rni, ularga ehtiyoj, sohaning yashovchanlik darajasi yuzasidan kengaytirilgan xulosalarni shakllantiradi;
• o‘quv mashg‘ulotlarini zamonaviy pedagogik texnologiyalar va axborot texnologiyalari asosida tashkil etilganligi, dars jarayonlari sifatining nazorati talab darajasida yo‘lga qo‘yilganligini o‘rganib boradi;
• dars o‘tish uchun ishlab chiqarishdan (amaliyotdan) malakali mutaxassislarni jalb etilganligini o‘rganib boradi;
• talabalar bilimini nazorat qilish va baholashda shaffoflik va xolislikni ta’minlaganligi bo‘yicha ko‘rilgan choralar samaradorligini aniqlaydi;
• professor-o‘qituvchilarning malaka oshirganligi, dasturlarga fandagi yangiliklarning kiritilganligini o‘rganadi;
• professor-o‘qituvchilarga o‘quv yuklamasini adolatli taqsimlanganligini tahlil qiladi;
• axborot-resurs markazida talaba va o‘qituvchilar uchun yaratilgan sharoitlar holati, fanlar bo‘yicha darsliklarning mavjudligi, talabalarga yaratilgan sharoitlarni o‘rganib boradi va rahbariyatga takliflar kiritadi;
• mustaqil ta’limni talab darajasida tashkil etilishini o‘rganadi va tahlil qiladi (yo‘riqnoma yoki uslubiy ko‘rsatmalarni ishlab chiqilishi, mustaqil ta’limni tashkil etish uchun talablarning qo‘yilishi va talabalar yuklamasini shakllantirilishini ta’minlaydi);
• oliy ta’lim muassasalarida plagiatga qarshi dasturlarni joriy etilishini ta’minlaydi (jumladan, akademik halollik tamoyillarini joriy etish va ko‘chirmachilikka qarshi ishlarni tizimli ravishda tashkil etish);
• Vazirlikning topshirig‘iga muvofiq, boshqa oliy ta’lim muassasalari faoliyatini o‘rganishda ishtirok etadi.
• universitet professor-o‘qituvchilari tayanch ma’lumotlarining tegishli dars beradigan fan(lar)iga mosligini tahlil qiladi yoki ularning qonun hujjatlarida belgilangan tartibda qayta tayyorlashdan o‘tganligini yoki mos ixtisoslik bo‘yicha ilmiy unvon, darajaga ega ekanligini o‘rganadi va ma’lumotlarni tegishli chora-tadbirlar belgilash uchun universitet rektoriga taqdim etadi;
• universitet tarkibiy tuzilmalarining zamonaviy moddiy-texnik ta’minoti, o‘quv-laboratoriya jihozlari, kompyuterlar bilan ta’minlanganigi va ulardan samarali foydalanish darajasini tahlil qiladi;
• ta’lim va kadrlar tayyorlash sifati muammolari bo‘yicha xalqaro konferensiyalar, anjumanlar, simpoziumlar, seminar va o‘quvlarda ishtirok etadi;
• yakuniy davlat attestatsiyalarini amaldagi normativ-huquqiy hujjatlarga rioya etilgan holda o‘tkazilganligini va uning natijalarini tahlil qiladi.

4. Bajarilgan ishlar yuzasidan ma’lumotlar. Ta’lim sifatini nazorat qilish bo‘limi universitetda doimiy ravishda, belgilangan ish reja asosida quyidagilarni amalga oshiradi:

• Kafedralar professor-o‘qituvchilarining malaka oshirganligi, dasturlarga fandagi yangiliklarning kiritilganligi;
• Ta’lim jarayonida fakultetlar moddiy-texnik bazasining holati;
• Fakultetlarda o‘quv yilining I hamda II yarim yilligi bo‘yicha olib borilayotgan yakuniy nazorat turlarini tashkil etilganligi va o‘tkazilishi holatini o‘rganish;
• Talabalar malakaviy amaliyotining tashkil etilganligi va o‘tkazilishini tahlil qilish;
• Mustaqil ta’limni talab darajasida tashkil etilishini o‘rganish va tahlil qilish;
• Talabalar o‘rtasida ta’lim sifatini oshirish yuzasidan anonim so‘rovnoma o‘tkazish;
• O‘quv yili yakuni bo‘yicha bakalavriat (magistratura) bitiruvchilarining YaDA va BMI (MD) himoyasi, o‘tkazish jarayonini amaldagi me’yoriy-huquqiy hujjatlarda qo‘yilgan talablar asosida to‘g‘ri tashkil etilishi va talabalarni me’yor asosida baholab borilishini o‘rganish;
• Kadrlar tayyorlash sifatini nazorat qilish va monitoringini olib borish;
• O‘quv yiliga tayyorgarlik ko‘rish va kafedralarda o‘quv-me’yoriy hujjatlarni shakllantirilganlik holatini o‘rganish;
• Professor-o‘qituvchilarning dars berish sifatini muntazam ravishda tahlil qilish;
• Kafedralar professor-o‘qituvchilarga o‘quv yuklamasini adolatli va me’yoriy-hujjatlar asosida to‘g‘ri taqsimlanganligini tahlil etish;
• Ta’lim sifatini ta’minlay oladigan professor-o‘qituvchilar tarkibini shakllantirish, jumladan, salohiyatli o‘qituvchilarni tanlash, ishga qabul qilish, ularning kasbiy mahorati va malakasini oshirish imkoniyatlarini o‘rganish;
• Professor-o‘qituvchilarning tayanch ma’lumotlarining ular dars beradigan fanlariga mosligini tahlil qilish yoki ularning qonun hujjatlarida belgilangan tartibda qayta tayyorlashdan o‘tganligini yoki mos ixtisoslik bo‘yicha ilmiy unvon, darajaga ega ekanligini o‘rganish;
• Sirtqi ta’lim shaklida masofaviy ta’limning o‘quv jarayoni, yaratilgan shart-sharoitlar, moddiy-texnika bazasi va elektron o‘quv adabiyotlari (resurs) bilan ta’minlanishini hamda Masofaviy ta’lim shakli bo‘yicha darslarning tashkil etilish holatini o‘rganish;
• Universitetda plagiatga qarshi dasturlarning joriy etilishini ta’minlashni (jumladan, akademik halollik tamoyillarini joriy etish va ko‘chirmachilikka qarshi ishlarni tizimli ravishda tashkil etish) o‘rganish;
• Universitetning axborot-resurs markazida talaba va o‘qituvchilar uchun yaratilgan sharoitlar holati, fanlar bo‘yicha darsliklarning mavjudligi, talabalarga yaratilgan sharoitlarni o‘rganib chiqish;
• O‘quv jarayonining normativ-huquqiy hujjatlarda belgilangan talablar asosida to‘g‘ri tashkil etilganligi va Hemis ta’lim platformasidan foydalanish samaradorligini o‘rganib borish.

 

Ichki sifatni ta’minlash

 

Universitetda ichki sifatni ta’minlash maqsadida Ta’lim sifatini nazorat qilish bo‘limi tomonidan belgilangan yillik ish rejasiga muvofiq tizimli ishlar olib boriladi. Universitetda professor-o‘qituvchilarning dars mashg‘ulotlarini muntazam ravishda tahlil qilib borish hamda yosh va yetarli tajribaga ega bo‘lmagan o‘qituvchilarga metodik yordamlar ko‘rsatish maqsadida universitetning ilmiy daraja va ilmiy unvonga bo‘lgan yetakchi professor o‘qituvchilaridan iborat bo‘lgan Sifat komissiyasi tashkil qilingan. Sifat komissiyasi a’zolari professor-o‘qituvchilarning dasr jarayonlarida bevosita ishtirok etgan holda ularning dars jarayonlarini o‘rganish bilan bir qatorda o‘qituvchilarning me’yoriy xujjatlarini to‘g‘ri yuritilishi, fanlar kesimida resurslarni Hemis ta’lim platformasiga to‘liq va to‘g‘ri joylashtirilganligi, o‘qituvchilar tomonidan Hemis ta’lim platformasini yuritilish holatlarini o‘rganib boradi.

Shuningdek, Ta’lim sifatini nazorat qilish bo‘limi tomonidan universitetni ichki baholashdan o‘tkazish va ichki sifatni ta’minlash maqsadida quyidagi ishlar amalga oshirilmoqda:

• universitetda o‘quv yiliga tayyorgarlik ko‘rish va kafedralarda o‘quv-me’yoriy hujjatlarni  shakllantirilganlik holatini o‘rganish;
• professor-o‘qituvchilarning dars berish sifatini muntazam ravishda tahlil qilish;
• universitet kafedralarida professor-o‘qituvchilarga o‘quv yuklamasini adolatli va me’yoriy hujjatlar asosida to‘g‘ri taqsimlanganligini tahlil etish;
• ta’lim sifatini ta’minlay oladigan professor-o‘qituvchilar tarkibini shakllantirish, jumladan, salohiyatli o‘qituvchilarni tanlash, ishga qabul qilish, ularning kasbiy mahorati va malakasini oshirish imkoniyatlarini o‘rganish;
• universitet professor-o‘qituvchilari tayanch ma’lumotlarining ular dars beradigan fan(lar)iga mosligini tahlil qilish yoki ularning qonun hujjatlarida belgilangan tartibda qayta tayyorlashdan o‘tganligini yoki mos ixtisoslik bo‘yicha ilmiy unvon, darajaga ega ekanligini o‘rganish;
• universitetda sirtqi ta’lim shaklida masofaviy ta’limning o‘quv jarayoni, yaratilgan shart-sharoit, moddiy-texnika bazasi va elektron o‘quv adabiyotlari (resurs) bilan ta’minlanishini hamda masofaviy ta’lim shakli bo‘yicha darslarning tashkil etilish holatini o‘rganish;
• universitetda plagiatga qarshi dasturlarning joriy etilishini ta’minlashni (jumladan, akademik halollik tamoyillarini joriy etish va ko‘chirmachilikka qarshi ishlarni tizimli ravishda tashkil etish) o‘rganish;
• universitetning axborot-resurs markazida talaba va o‘qituvchilar uchun yaratilgan sharoitlar holati, fanlar bo‘yicha darsliklarning mavjudligi, talabalarga yaratilgan sharoitlarni o‘rganib chiqish;
• o‘quv jarayonining normativ-huquqiy hujjatlarda belgilangan talablar asosida to‘g‘ri tashkil etilganligi va hemis ta’lim platformasidan foydalanish samaradorligini o‘rganib borish;
• kafedralar professor-o‘qituvchilarining malaka oshirganligi, dasturlarga fandagi yangiliklarning kiritilganligini o‘rganish;
• ta’lim jarayonida universitet moddiy-texnik bazasining holatini  o‘rganish;
• universitet fakultetlarida o‘quv yili kuzgi va bahorgi semestr bo‘yicha olib borilayotgan yakuniy nazorat turlarini tashkil etilganligi va o‘tkazilishi holatini o‘rganish;
• universitetda talabalar  malakaviy amaliyotining tashkil etilganligi va o‘tkazilishini o‘rganish;
• mustaqil ta’limni talab darajasida tashkil etilishini o‘rganish va tahlil qilish;
• talabalar o‘rtasida ta’lim sifatini oshirish yuzasidan anonim so‘rovnoma o‘tkazish;
• kadrlar tayyorlash sifatini nazorat qilish va monitoringini olib borish;
• o‘quv yili yakunida bakalavriat (magistratura) bitiruvchilarining YaDA va BMI (MD) himoyasi, o‘tkazish jarayonini amaldagi me’yoriy-xuquqiy xujjatlarda qo‘yilgan talablar asosida to‘g‘ri tashkil etilishi va talabalarni me’yor asosida baholab borilishi o‘rganiladi.

Universitetda ichki sifatni ta’minlash maqsadida o‘quv yili davomida ichki baholash natijalari asosida tahliliy ma’lumotnomalar tayyorlaniladi va unda ta’lim sifatini oshirish yuzasidan taklif va tavsiyalar ishlab chiqiladi. Ushbu tahliliy ma’lumotnomalar universitet rektoriga va Kengashiga taqdim qilinadi.