O‘zbekistonning barqaror taraqqiyoti kadrlarning bilim savi­yasi va iqtidoriga bog‘liq. Davlat rahbarining tashabbusi bilan 2018/2019 o‘quv yilida oliy ta’lim muassasalariga talabalarni qabul qilishda qator innovatsion yangiliklar joriy etilmoqda. Bu yil asosiy e’tibor samarali jamoatchilik nazoratini tashkil etish, shaffoflikni ta’minlash va ijtimoiy himoyaga qaratilmoqda.

O‘zbekiston Respublikasi Pre­zidentining 2018 yil 4 iyundagi PQ-3769-sonli qaroriga muvofiq Andijon davlat universitetida 2018/2019 o‘quv yilida bakalavriat kunduzgi bo‘limiga 1870 nafar (415 nafar davlat granti asosida, 1455 nafar to‘lov-shartnoma asosida) ta­labalar qabul qilish rejalashtiril­gan bo‘lib, bu ko‘rsatkich o‘tgan yilga nisbatan 25 foizga ko‘proqdir. O‘rta maxsus ma’lumotga ega bo‘lib, xalq ta’limi tizimida mehnat qilayotgan pedagoglar uchun ochilgan maxsus sirtqi bo‘limiga 750 nafar talaba shartnoma asosida qabul qilinadi. 2018 yilning 15 iyul kuni ushbu yo‘nalishlar bo‘yicha hujjatlar qabul qilish yakunlanib, bakalavriatning kunduzi yo‘nalishlariga 21 mingdan ortiq, maxsus sirtqi bo‘limiga esa 5 yarim mingga yaqin abituriyentlar hujjat topshirdi.

Bu yil Andijon davlat univer­sitetiga sirtqi bo‘limga 475 na­far talabalar qabul qilish reja­lashtirilgan bo‘lib, abituriyentlar sirtqi bo‘limning 9 ta yo‘nalishiga 2018 yilning 31 iyul kuniga qadar hujjat topshirish huquqiga ega.

O‘zbekiston Respublikasi Pre­zidentining qator qarorlariga muvofiq bir guruh abituriyentlarga imtiyozlar berilgan.

Jumladan, joriy o‘quv yilidan boshlab harbiy xizmatchilarning farzandlariga ham qator itiyozlar taqdim etildi. Bu masalada qabul hay’atiga juda ko‘p murojaatlar tushdi. Shu sababli masalaning ay­rim jihatlariga batafsil to‘xtalib o‘tamiz.

Harbiylarning farzandlari belgilangan davlat grantlaridan tashqari ajratilgan o‘rinlarga ki­radi. Masalan, bir yo‘nalish bo‘yicha bakalavriatga 100 ta o‘rin ajratil­gan, shunda shu yuztaning ustiga yana 5 ta harbiylarning farzandlari uchun grant o‘rni ajratiladi, ya’ni 105 ta talaba qabul qilinadi. Qarorga muvofiq harbiy xizmatchilarning farzdanlari el qatori test topshi­radi. Lekin bu tanlov teng imtiyozli va teng sharoitlilar o‘rtasida, ya’ni harbiylarning farzandlari o‘rtasida bo‘ladi. O‘sha 5 talaba to‘plagan ballar asosida reyting tizimi bo‘yicha qabul qilinadi. Faqat harbiylarning far­zandlari reytingi alohida bo‘ladi. Har qanday harbiyning farzandiga imtiyoz berilishi uchun o‘zi tegishli bo‘lgan vazirlikning tavsiyanomasi bo‘lishi kerak.

Shu bilan birga, tanlovsiz qabul qilinadigan toifa ham bor. Bular harbiy burchini o‘tayotganda halok bo‘lgan, yaralangan, kontuziya va boshqa shikastlar olganlarning farzandla­ri.

Joriy o‘quv yilida Andijon davlat universitetiga 27 nafar te­gishli vazirlikning tavsiyanomasiga ega bo‘lgan, 2 nafar harbiy burchini o‘tayotganda halok bo‘lgan, yaralangan, kontuziya va boshqa shikastlar olgan harbiylarning farzandlari hujjat topshirdi.

O‘zbekiston Respublikasi Prezi­dentining 2017 yil 1 dekabrdagi PF-5270-son farmoniga asosan 2018/2019 o‘quv yilidan boshlab oliy ta’lim muassasalariga abituriyentlarni qabul qilishning umumiy sonidan nogironligi bo‘lgan shaxslar uchun qo‘shimcha ravishda ikki foizli kvota ajratish tartibi joriy etildi. Shu bilan birga, Vazirlar Mahkamasi tomonidan 2018 yil 2 iyunda qabul qilingan “Oliy ta’lim muassasala­riga nogironligi bo‘lgan shaxslarni qo‘shimcha davlat granti kvotalari asosida o‘qishga qabul qilish tarti­bi to‘g‘risidagi Nizomni tasdiqlash haqida”gi 417-sonli qarorida oliy ta’lim muassasalariga nogironligi bo‘lgan shaxslarni qo‘shimcha davlat granti kvotalari asosida o‘qishga qabul qilish tartibi belgilandi.

Oliy ta’lim muassasalari­ga nogironligi bo‘lgan shaxslarni qo‘shimcha kvota asosida o‘qishga qabul qilish toifasiga umumiy o‘rta ta’­lim (11-sinf negizida) yoki o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muas­sasasi (akademik litsey, kasb-hunar kolleji)ni tugatganligi haqidagi hujjatga hamda I va II guruh nogiron­ligi to‘g‘risida belgilangan tartibda berilgan shakldagi ma’lumotnomaga ega I va II guruh nogironlari, shu­ningdek, nogironligi bo‘lgan shaxs-lar kiradi. Ta’kidlash joizki, ni­zomda oliy ta’lim muassasasining qabul komissiyasi tomonidan kirish imtihonlari o‘tkaziladigan bino va auditoriyalarda nogironligi bo‘lgan shaxslar uchun zarur shart-sharoitlar yaratilishi belgilab qo‘yilgan. Oliy ta’lim muassasalariga nogironli­gi bo‘lgan shaxslarni qo‘shimcha kvota asosida o‘qishga qabul qilish kirish imtihonlari (test sinovlari, kas­biy (ijodiy) imtihon) natijala­riga muvofiq amalga oshiriladi. Nogironligi bo‘lgan shaxslar uchun ajratilgan qo‘shimcha kvotalar asosi­da qabul qilinmagan abituriyentlar to‘plagan ballari bilan mazkur ta’­lim yo‘nalishida umumiy tartibda tanlovda ishtirok etadi.

Oliy ta’lim muassasalariga ko‘zi ojiz abituriyentlarni qabul qilish Vazirlar Mahkamasining 2017 yil 20 iyundagi 393-sonli qarori bilan tasdiqlangan “Oliy ta’lim muassa­salarining bakalavriatiga talaba­larni o‘qishga qabul qilish tartibi to‘g‘risidagi nizom”ga muvofiq amal­ga oshiriladi. Qabul jarayonida oliy ta’lim muassasasi va O‘zbekiston Re­spublikasi Sog‘liqni saqlash vazir­ligi hududiy boshqarmasi vakilla­ridan iborat tarkibda oliy ta’lim muassasasida nogironligi bo‘lgan shaxslardan hujjatlar qabul qilish komissiyasi tashkil etiladi. Mazkur komissiya tarkibiga O‘zbekiston no­gironlar jamiyati vakili ham kiri­tilishi mumkin. Mazkur komissiya nogironligi bo‘lgan shaxslardan ari­za va hujjatlarni qabul qiladi, ular bilan kasbga yo‘naltirish bo‘yicha suhbatlar o‘tkazadi. Nogironligi bo‘lgan shaxslar tomonidan kirish imtihonlari (test sinovlari, kas­biy (ijodiy) imtihon) oliy ta’lim muassasalarining bakalavriatiga qabul qilish bo‘yicha belgilangan tar­tiblarga muvofiq topshiriladi. Ki­rish imtihonlarida to‘plash mumkin bo‘lgan eng yuqori ballning 30 fo­izidan kam bo‘lmagan ball to‘plagan nogironligi bo‘lgan shaxslar ballar ketma-ketligiga qat’iy rioya etilgan holda qo‘shimcha ikki foizli davlat granti kvotalari doirasida talaba­likka tavsiya etiladi.

Universitetga joriy yilda 34 na­far nogiron, 15 nafar ko‘zi ojiz abi­turiyentlar hujjat topshirdilar.

2018/2019 o‘quv yilida o‘qishga kirishda mavjud imtiyozlardan foy­dalangan holda bir nafar Yoshlar Ittifoqi tavsiyasiga ko‘ra, 52 na­far sportning belgilangan turlari bo‘yicha, 6 nafar musiqa sohasida, 1 nafar tasviriy san’at sohasida yuk­sak natijalarga erishgan yoshlarimiz talaba bo‘lish uchun hujjatlarini taqdim etdilar. Bundan tashqari 210 nafar muddatli harbiy xizmatni o‘tagan, harbiy qism tavsiyanomasiga ega bo‘lgan yigitlar o‘z hujjatlarini topshirishgan.

O‘zbekiston Respublikasining 2017 yil 16 noyabrdagi PQ-3389-sonli “Respublika oliy ta’lim mu­assasalari bakalavriatiga kirish test sinovlarini o‘tkazish tartibi­ni takomillashtirish to‘g‘risida”gi qaroriga muvofiq joriy yilda bi­rinchi marotaba oliy ta’lim mu­assasasiga o‘qishga qabul qilish bo‘yicha kirish test sinovlari vilo­yat markazidagi Olimpiya zaxiralari kolleji yoki boshqa tashkilotlar­ning katta sig‘imdagi binolarida o‘tkazilishini, test jarayonining mak­simal darajada oshkora va shaffof­ligini ta’minlab, videokuzatuvlar orqali jamoatchilik, shu jumladan, abituriyentlar ota-onalarining ki­rish test sinovlarini onlayn re­jimda kuzatib borishlariga imko­niyat yaratilishi belgilab qo‘yildi. Andijon viloyati hokimligi, Davlat test markazi va Andijon davlat uni­versiteti tomonidan test sinovlari o‘tkazilishi rejalashtirilgan bino­larda tayyorgarlik ishlari yakunlan­di.

Davlat test markazi tomonidan test sinovlarida ishtirok etuvchi na­zoratchilar uchun 6 oy mobaynida ko‘p bosqichli seminarlar tashkil eti­lib, ularning qonuniy javobgarligi atroflicha tushuntirildi.

Andijon davlat universitetiga hujjat topshirgan har bir abituriyent Davlat test markazi tomonidan tayyorlangan test jarayoni haqida tushuntirish beruvchi videorolik bilan tanishtirildi va joriy yil­da test sinovlariga sun’iy ta’­sir o‘tkazishga har qanday intilish qonuniy javobgarlikni keltirib chiqarishi haqida ogohlantirildi.

Davlat rahbarining yuqoridagi qarori bilan abituriyentdan alohida iqtidor talab etiladigan madaniyat, san’at, dizayn, tasviriy va amaliy san’at, san’atshunoslik, musiqiy ta’lim, sport va jismoniy tarbiya sohasidagi ta’lim yo‘nalishlariga qabul qilishni kirish test sinovla­risiz, ijodiy imtihonlar orqali amalga oshirish belgilab qo‘yilgan edi. Ijodiy imtixonlarning ado­latli va shaffof o‘tkazilishini ta’­minlash maqsadida bu jarayonga xalq deputatlari, jamoat tashkilotlari­ning vakillari va kadrlar buyurtma­chilari jalb etildi.

Ijodiy imtihonlarning adolat­li va shaffof o‘tkazilishini ta’­minlash maqsadida imtixon oluvchi­larning aksariyati boshqa oliy o‘quv yurtlaridan va tegishli tashkilot­lardan taklif etildi va bu jarayonni to‘la videotasvirga olish belgilab qo‘yildi.

Qayd etib o‘tish kerakki, test sinovlarining adolatli o‘tishi shu sohaga mas’ullar bilan birgalik­da ota-onalar, abituriyentlarning o‘ziga ham bog‘liq. Chunki davlat rahbarining yuqoridagi qayd etib o‘tilgan qarorida ham asosiy e’tibor shaffoflikni ta’minlash orqali jamoatchilik nazoratini o‘rnatishga qaratilgan.

Akramjon YULDASHYEV,

ADU rektori, professor